Özet
Bu araştırmada, Kıbrıs’ta kurulmak istenen yeni sistemde ‘Geçici Dönem’ ile ilgili düzenlemeler ve özellikleri ele alınmıştır. Buradan hareketle araştırmanın temel amacı, Kıbrıs’ta taraflar arasında cereyan eden görüşmelerde federal devlet kurulmazdan önce yapılması gerekli düzenlemelerin ve bunları gerçekleştirmesi beklenen kurumların nasıl yapılandırılacağı incelenmiştir. Geçici dönem, adında da anlaşılacağı üzere belli bir dönemi ifade eden ve Kıbrıs’ta kurulması düşünülen yapının oluşumuna kadar sürmesi düşünülen dönemdir. O yüzden bu döneme, ‘intikal dönemi’ de demek mümkündür. Aslında bu döneme karşı ileri sürülebilecek en tutarlı formül, ‘eşitlik temeline dayalı geçici ortak yönetim’ formülü gibi görünmektedir. Özellikle toprak ve anayasal konularda uzlaşma için gerekli güven unsurunun sağlanması ve kurulacak federal devletin fonksiyonel özelliklerinin gerçek bir temele dayanıp dayanmadığını göstermesi açısından önemli olan formül, şimdilik en gerçekçi yöntem olarak ortada durmaktadır. Geçici dönemde yapılacak düzenlemeler ise Federal Anayasa ve Seçim Kanunu’nun hazırlanması, federal bürokrasinin tesisi, emlâk taleplerinin çözümlenmesi, ekonomik gelişme ve koruyucu hükümlerin tespiti, toprak ayarlamaları ile ilgili düzenlemeler ve faaliyet programını hazırlamakla görevlendirilmiş bulunan iki toplumdan oluşan Komiteler tarafından hayata geçirileceklerdir. Federal Cumhuriyet’in kuruluşundan önce, birtakım ‘Geçici Düzenlemelerin’ yürürlüğe girmesini müteakip, ortaya yeni bir ortaklık devleti çıkacaktır. Bu ortaklık, anayasal açıdan iki toplumlu ve toprak açısından da iki kesimli bir federasyon çerçevesinde düzenlenen yeni bir devlet sistemi şeklinde kendini gösterecektir. Bu gerçekten hareketle araştırma, iki ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Gali Fikirler Dizisi’ne göre Geçici Dönem ile ilgili düzenlemeler ve yapılacak diğer çalışmalara değinilmiştir. İkinci ve son bölümde ise Annan Planı’na göre Geçici Dönem ile ilgili düzenlemeler incelenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Kıbrıs; Gali Plânı; Annan Plânı; Federasyon; Geçici Düzenlemeler
Bu makale 2001 kez okundu