Özet
Osmanlı tarım tarihinin en önemli tartışma başlıklarından birisi çiftliklerdir. Çiftlikler daha çok merkezkaç kuvvetler bağlamında toprak mülkiyeti ve köylülerin hukukî statüleri başlıkları altında ele alınırken bir meta olarak gayrimenkul piyasasındaki mübadeleleri araştırmacıların dikkatlerini yeterince çekmemiştir. Kadı sicillerindeki satış hüccetlerinden elde edilen veriler, araştırmacıların tarımın ticarileştiği bir dönemde çiftlikleri alan ve satanların profillerindeki değişimi takip edebilmelerine imkân tanır. Unvanlar ve elkâblar üzerinden hangi sosyo-ekonomik ve politik sermaye sahiplerinin çiftliklere karşı ilgilerinin arttığını öğrenebilmek 17. ve 18. yüzyıllarda Osmanlı taşrasının geçirdiği dönüşümün en azından bir boyutunun kavranmasına yardımcı olur. Bu çalışmada muhallefat defterleriyle beraber çiftlik devir kayıtları kullanılarak bir yandan Rusçuk’taki çiftliklerin yapısının ve üretim faaliyetlerinin tanımlanması, diğer yandan çiftlik satışlarında etkili olan motivasyonların tespit edilmesi amaçlanmaktadır. Böylelikle çiftliklerin çoğalması ile ayanların güçlenmesi arasında kurulan ilişkinin çiftlik piyasasına yansımaları takip edilebilir. Dolayısıyla, çiftlik alım-satım kayıtları çiftlik tartışmalarına önemli bir perspektif kazandırabilecek potansiyele sahip kaynaklardandır.
Anahtar Kelimeler: Çiftlik, alım-satım, kırsal ekonomi, kadı sicilleri, muhallefat
Bu makale 1121 kez okundu