Özet
Bu makalede, Kocaili Sancağı’nın Şili Kazası’na tabi, İnegöl-i Hızır ve Seralu isimli köylere ait, muhtelif defterlerde (şer’iyye sicili ve tahrir defterlerinde) kayıtlı veriler, tahrir defterlerinin karakterini tespit etmek amacıyla, detaylı ve karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir. Ana ve özgün kaynaklar 16. yüzyılın sonları ve 17. yüzyılın başlarına ait tahrir defterleridir. Bu iki köy birlikte incelendiğinde, TT.436-KK.49 çizgisinde, toplam (dahili+harici) nefer/mutasarrıf sayısı açısından, İnegöl-i Hızır’da bir azalma (dahili olarak çok ciddi bir azalma) ve Seralu’da bir artış (harici olarak kayda değer bir artış) olduğu görülmektedir. Ancak, hasıldaki artışın İnegöl-i Hızır’da Seralu’ya göre daha fazla olması dikkat çekicidir. Netice olarak, geç tarihli farklı defterlerde, adı geçen köylerin hasıl toplamları aynı olsa da, başka bir deyişle icmal kıymetleri hiç değişmese de, hasıl içeriklerinin, aslında kalem kıymetlerinin farklı olduğu vurgulanmaya değerdir. Bu tespitin, tahrir defterlerindeki verilerin güvenilirliği ve gerçekliği tartışmalarında icmal hasıl kıymetlerinin mufassal hasıl kıymetleri üzerindeki etkisinin de dikkate alınmasını gerektirdiği söylenebilir.
Anahtar Kelimeler: köy, muharrir, tahrir defteri, güvenilirlik, gerçeklik.
Bu makale 35 kez okundu