Özet
Gûrlu Devleti’nin Kuzey Hindistan’da gerçekleştirdiği fetihlerle başlayan Delhi Sultanlığı’nın teşekkül sürecinde iklimin etkisi, güncel paleoklimatoloji (iklimbilim) çalışmalarında bu hususa sıklıkla vurgu yapılmasına rağmen, yeterince incelenmemiştir. Üstelik Merkezî Asya ve Kuzey Hindistan arasındaki yağış rejimi farklılığının, devletin kuruluşunda teşvik edici bir etki yaratmış olabileceğine dair tezler çoğunlukla ana kaynaklardan elde edilmiş kanıtlardan yoksundur. Bu nedenle bu çalışmada XII. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Gûrlu Devleti’nin çekirdek toprakları (Gûr, Gazne, Kâbil, Belh) ile Kuzey Hindistan arasındaki askerî, ticarî ve insanî hareketlilikte olağanüstü iklim koşullarının etkisine işaret eden yazılı kanıtlar sunulmuş ve sorgulanmıştır. Derlenen kıtlık ve kuraklık kayıtları, bu süreçte Kuzey Hindistan’da Delhi Sultanlığı’nı kuran Türk unsurlar da dahil olmak üzere Merkezî Asya kavimleri için bir cazibe merkezi yaratacak olumlu bir iklim etkisine işaret etmemektedir. Zorluğu ve verimsizliği ile bilinen Gûrlu topraklarında ise her şeye rağmen şehirli nüfusun iaşesinin, tekrar eden olağanüstü hava olayları nedeniyle bir kesintiye uğramadığı anlaşılmaktadır. İskândaki bu devamlılığın temel nedeni olarak bölge insanının kullandığı hidrolik teknolojiler ile göçebelik/ yarı-göçebelik gibi iklimbilimcilerin sıklıkla gözden kaçırdığı direnç-uyum mekanizmaları öne çıkmaktadır. Ayarıca ana kaynaklarda şehirlerin kısa süreli terk edilmesinin temel nedeni olarak Gûrlular ile Hâremzmşâhlar arasındaki siyasi rekabetin yarattığı istikrarsızlık vurgulanmaktadır. Delhi Sultanlığı’nın kuruluşunda olumlu iklim şartlarının yarattığı tarımsal üretim artışının etkisi ise sağlıklı vekil veriler ile kesintisiz yerleşimlerden gelecek arkeolojik kanıtlara muhtaçtır
Anahtar Kelimeler: Delhi Sultanlığı, Gûrlular, Kuzey Hindistan, Ortaçağ İklim Anomalisi, Küçük Buzul Çağı
Bu makale 106 kez okundu