Özet
1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı (93 Harbi) sırasında esir düşen Osmanlı askerlerinin deneyimlerine odaklanan bu çalışma, suç, ceza ve “öteki” imajını mikro tarihsel bir perspektiften ele almayı amaçlamaktadır. 93 Harbi, Osmanlı İmparatorluğu için yalnızca askeri bir yenilgi değil, aynı zamanda toplumsal ve siyasal dönüşümlerin ivme kazandığı kritik bir dönüm noktasıdır. Araştırma kapsamında, Osmanlı askerlerinin savaş esnasında ve sonrasında yaşadıkları deneyimler, “Moskof zalimi” algısıyla özdeşleşmiş Rus halkının tutumları ve Rusya’nın modernleşme sürecindeki esir hukukuna dair uygulamaları üzerinden analiz edilmiştir. Dönemin arşiv belgeleri ve yazılı kaynakları çerçevesinde yapılan bu analiz, esirlerin hukuki statüleri, sosyal koşulları ve kültürel değişimlere olan etkilerini değerlendirmektedir. Böylelikle, iki büyük imparatorluk arasındaki çatışmalar bireylerin insani deneyimleri bağlamında ele alınmış, savaşın insani boyutları ve esirlerin gündelik yaşamları ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Esirlerin yalnızca Osmanlı perspektifinden değil, sıradan bir Rus vatandaşının gözünden de değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu yaklaşım, savaşın yıkıcı etkilerinin ötesine geçerek, Osmanlı ve Rus toplumları arasında bireysel düzeyde kurulan temasların kültürel ve insani boyutlarını anlamayı ve empati odaklı bir bakış açısı geliştirmeyi hedeflemektedir. Ayrıca, yerleşik önyargıların yeniden değerlendirilmesine olanak sağlayarak, Osmanlı-Rus ilişkilerinin bireyler düzeyindeki yansımalarına değinilmiştir. Makale, esirlerin statüsüne ilişkin kavramsal bir çerçeve çizmekte ve şu sorular etrafında şekillenmektedir: Esirler, İslam hukukundaki gibi bir “mülk” mü, bazı toplumlarda olduğu gibi bir “misafir” mi, yoksa siyasi veya askerî bir “sürgün” ya da “mülteci” mi olarak kabul edilmiştir? Bu çerçevede, esirlerin hukuki, sosyal ve kültürel boyutları bir bütünlük içinde ele alınarak, Rus halkının gözündeki “öteki” imajı problematik bir yaklaşımla analiz edilmeye çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Osmanlı Devleti, Rus Çarlığı, Esaret, Öteki, Suç ve Ceza.
Bu makale 37 kez okundu