İngiltere, ABD ve Türkiye’de Hazırlanan Öncü Senkronik Tarih Şeridi Örneklerinin Karşılaştırılması

İngiltere, ABD ve Türkiye’de Hazırlanan Öncü Senkronik Tarih Şeridi Örneklerinin Karşılaştırılması

Ayşegül Dönmez , Ömür Kızıl

Özet

Karşılaştırma yöntemi, zaman ve mekana yayılan tarihsel olay ve olguların anlaşılmasında diyakronik ve senkronik karşılaştırmaların yapıldığı bir yöntemdir. Senkronik tarih şeritleri, farklı dönem ve coğrafyalar arasında karşılaştırmalar yapma konusunda bu yöntem için oldukça kullanışlı araçlardır. Bu çalışmada, senkronik tarih şeritlerinin gelişimi açısından öncü nitelik arz eden çalışmalar birbirleriyle karşılaştırılarak incelenmiştir. Bu bağlamda İngiltere, ABD ve Türkiye’den toplam beş örnek ele alınmıştır. Örnek senkronik tarih şeritlerinin zaman-mekansal kapsamları, hazırlanma teknikleri ve zaman olgusuna yönelik kuramsal yaklaşımları analiz edilerek, senkronik tarih şeridi oluşturma geleneğinin/geleneklerinin farklı coğrafyalardaki seyri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Sonuçlara geniş perspektiften bakıldığında; senkronik tarih şeritlerinin ortaya çıkışının ve gösterdikleri gelişimin, aynı anda zaman ve mekan felsefelerinin gelişimi, kartografya ve matbaa alanındaki gelişmelerle yakından ilişkili olduğu anlaşılmıştır. İncelenen örnekler, tüm çalışmalarda zamana “mutlak” ve “matematiksel” zaman açısından yaklaşıldığını göstermektedir. İncelenen çalışmaların mekana/coğrafyaya yaklaşımları ise benimsenen görselleştirme tekniğine göre farklılık arz etmektedir. Tablo formatı ile hazırlanan çalışmalarda (örn. Jefferys) mekanı temsil etme kaygısı hissedilirken; akış metaforunun kullanıldığı çalışmalar mekanı görsel olarak temsil etme kaygısından yoksundur. Her iki ekolün ortak özelliği, oluştukları dönemde coğrafya, mekansal algı ve kartografya alanlarında yaşanan önemli gelişmelere rağmen, mutlak bir mekan algısından yoksun, manipülatif bir yaklaşım sergilemeleridir. Söz konusu manipülasyon, tarihe Avrupa merkezli bir yaklaşımın sergilendiğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler: Senkronik şerit, karşılaştırma, tarih şeridi, histomap, tarih öğretimi.

Bu makale 31 kez okundu

Tam Metin:

LİSANS

Gazi Akademik Bakış Dergisi’nin içeriği Creative Commons Atıf-Gayriticari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.

ISSN: 1307-9778 E-ISSN: 1309-5137

 

Powered By SOL INVICTUS