Özet
13. Kolordu, 1911 yılında Osmanlı ordusunun yeniden yapılandırılması kapsamında Bağdat ve Basra bölgesinden sorumlu olarak kurulmuştur. Stratejik önemi haiz bir bölgede konuşlanan ve güvenliğin tesisi ile asayişin korunmasına yönelik faaliyetler icra eden Kolordu, Birinci Dünya Savaşı’nın başlamasıyla Doğu Cephesi’ne sevk edilmiştir. Bununla birlikte yeni görev yerine intikalinde yaşanan gecikmeler ve Doğu Cephesi’nde vuku bulan hadiseler sonrası Kolordu karargâhı lağvedilmiştir. Öte yandan Dicle (Irak) Cephesi’ndeki vaziyetin ehemmiyet arz etmesi üzerine 13. Kolordu, Ekim 1915’te Bağdat’ta yeniden teşkil edilmiştir. Bu kapsamda başta Kûtü’l-Amare Muharebesi olmak üzere bu cephede çeşitli vazifeler üstlenmiş, aynı yıl müstakil olarak İran Harekâtı’nı icra ettikten sonra 1917 senesinde yeniden Dicle (Irak) Cephesi’nde görevlendirilmiştir. Kolordu, Eylül 1918’de lağvedilmesine kadar olan süreçte Musul güneyi-Bağdat kuzeyi arasında İngiliz taarruzunu engellemeye yönelik savunma muharebeleri vermiştir.
Bu çalışmada; 13. Kolordunun askerî teşkilatı ile Birinci Dünya Savaşı’ndaki faaliyetleri ele alınmıştır. Böylece Kolordunun Dicle (Irak) Cephesi ve İran Cephesi’nde ifa ettiği görevlerin ortaya konulması hedeflenmektedir. Özgün bir içerikle hazırlanan makalenin kaynaklarını; arşiv belgeleri, kaynak eserler ve ilgili araştırma/telif eserler oluşturmaktadır. Elde edilen bulgular nitel analiz metoduyla değerlendirilmiştir.
Anahtar Kelimeler: 13. Kolordu, Bağdat, Birinci Dünya Savaşı, Irak (Dicle) Cephesi, İran Cephesi, Musul.
Bu makale 74 kez okundu