Özet
Bu çalışma, Moğol istilâsının Horasan bölgesindeki dinî hayat ve tasavvufî yapılar üzerindeki etkisini incelemektedir. 13. yüzyıl başlarında başlayan bu istilâ süreci, Horasan gibi İslâm medeniyetinin ilim ve maneviyat merkezlerinde köklü değişimlere yol açmıştır. Çalışmanın temel amacı, bu yıkım sürecinin yalnızca maddî değil, aynı zamanda manevî ve toplumsal düzlemdeki yansımalarını tasavvuf ekseninde analiz etmektir. Nitel araştırma yöntemine dayalı olarak hazırlanan çalışmada, dönemin tarihî kaynakları, tasavvuf literatürü ve modern akademik yaklaşımlar birlikte değerlendirilmiştir. İçerikte, Horasan’daki tasavvufî hayatın tarihsel gelişimi ve sûfîlerin sosyal işlevi ele alınmış; Moğol istilâsının bu yapılar üzerindeki etkileri tartışılmıştır. Ayrıca, istilâ sonrası oluşan entelektüel göçler ile sûfîlerin Anadolu başta olmak üzere farklı coğrafyalara yayılmaları da çalışmanın odak noktalarındandır. Sonuç olarak çalışma, Moğol istilâsının yıkıcı etkisinin dinî yapılarda bir gerileme değil, dönüşüm ve yeniden yapılanma sürecini tetiklediğini ortaya koymaktadır. Sûfîler, halk için birer sığınak hâline gelmiş; tasavvuf, bu dönemde bir direniş ve toplumsal bütünleşme aracına dönüşerek İslâm dünyasında daha geniş bir yayılım ve kurumsallaşma kazanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Moğol İstilâsı, Horasan, Dinî Hayat, Tasavvuf, Sûfîlik
Bu makale 1 kez okundu